Destana Egîdekî 1
Ciwan Haco
Destana Egîdekî (1998)
# : 1
Ciwan Haco
Destana Egîdekî (1998)
# : 1
Destana Egîdekî 1
“Lêxin, lêxin hevalno lêxin,
Bibarînin bibarînin, birano
Ev me çi dihesibînin!”
her roj, her êvar, her şev
Wî weha gotibû û gule barandibû
Roj qulipîbû ser êvarê, evar ser şevê, şev ser rojê
Şer berdewam bû
Beden westiyayî, keser giran, birîn kur
Mêjî xurt,avur tuj
Dil keleha mêrxasiyê bû
Lome ji ne şerm bû
Ya man ya neman bû
Çi ji destê wî, çi ji deste wan dihat…
Îxanet li re bû
Îxanetê zora welatevîniyê biribu
Dor li wan girtî
Li jêr esker,
Li jor helîkopter
Nefes li wan çikyayî bû
Li pala çiyayen serîbilind
Di gundekî beçare ye Kurdistane de
Wext, wexta şer, man u nemane bû
“Hevalno, em çi bikin…
Begavî bextreşî ye, kambaxiya me kurdan e
Le, gava begavî li ber deriyan e
Wext, wexta jîr u mêrxasan e
Wext hatiye; wext, wexta şer e, xurtî u huner e
Em penc kes, ew penc hezar kes
Em penc hezar dil, ew penc dil
Em penc hezar dilen biheq, ew neheq
Kî dikare dile bi evîne hildave vegire?
Ma ev me çi dihesibînin!..”
Yek bi yek li hevalen xwe niherî
Ew yek bi yek hembez kirin
Bi herdu tiliyên xwe yen deste raste simbele xwe bada
Çek, pusat u rextên xwe şidandin Berîk ajot deve tifinga xwe 0 got;
“Hevalno, ji bîr mekin
Em penc hezar dil
Penc hezar efsaneyên li ser levan
Penc hezar destanên li ser kaxizan in
Penc hezar sterken ronîyen kurdan in…”
Saw u xofa mirine Coş u heyecana liberxwedanê
hebû
Li ser berfa gewher renge sor a xwîn 0 tave hebu
“Ax.,ev tav”,
“Eger tava dane evare li me biqulibe
U em xwe bi evare bigihînin
Heye ku deriye felatê li me vebe7″
Çendîn şere dijwar ew ketibuye
Çendîn caran wî îxanet, daf, dek xefik u kemîn dirandibu
Ew şervane welatê şervanan
Regire bav û kalan bû
“Ev çi hale”
“Ez evîndar û şerwanê ronahiye
Ez dijmine tarî zulmete
Ez niha li heviya şeve me”
Ew penc kes bûn, çar mer u jinek
Ku her yek ji derek, le xwedî qederek ”
Lêdin hevalno lêdin
Ma ev me çi dihesibînin!..”
Deh bi deh, sed bi sed
Teqîna çekan, vizîna gulan bû
Ne vîçîna teyran, ne herîna hespan
Ne evîna segan, ne meyina berxan
Ne jî denge însanan bû
Bi tene dengek hebu
Zagon, zagona şer u lecan bû
“Kî ne ev eskeren ku weha gule li me dibarînin
Ji ku ne, li ser axa me çi ji me dixwazin
Ma evîn u evîndaren wan
Hez u hezkaren wan nîn in
Çima ew hez u evîna me tenagihin”
Saet çend bû
Şeve çima weha mîna bûkeke xwe xemilandibû
Sterk çima weha ronî
Heyv çima weha di lehiya xweşiyê de bû
Di vê sar 0 seqemê de çima weha germ bû
“Sterken welatê min
Heyva erd u axa min”
“Hun şahîd in; em ne diz u keleş in
Ne pêxas u zikreş in
Em evîndaren we, egîden ronahiye ne
Eger li me qewimî û li vir em bûn şehîden we
Xebera mêxasiya me bigihînin bi însan u gelên me”
“Ax li min daye”
Bibarînin bibarînin, birano
Ev me çi dihesibînin!”
her roj, her êvar, her şev
Wî weha gotibû û gule barandibû
Roj qulipîbû ser êvarê, evar ser şevê, şev ser rojê
Şer berdewam bû
Beden westiyayî, keser giran, birîn kur
Mêjî xurt,avur tuj
Dil keleha mêrxasiyê bû
Lome ji ne şerm bû
Ya man ya neman bû
Çi ji destê wî, çi ji deste wan dihat…
Îxanet li re bû
Îxanetê zora welatevîniyê biribu
Dor li wan girtî
Li jêr esker,
Li jor helîkopter
Nefes li wan çikyayî bû
Li pala çiyayen serîbilind
Di gundekî beçare ye Kurdistane de
Wext, wexta şer, man u nemane bû
“Hevalno, em çi bikin…
Begavî bextreşî ye, kambaxiya me kurdan e
Le, gava begavî li ber deriyan e
Wext, wexta jîr u mêrxasan e
Wext hatiye; wext, wexta şer e, xurtî u huner e
Em penc kes, ew penc hezar kes
Em penc hezar dil, ew penc dil
Em penc hezar dilen biheq, ew neheq
Kî dikare dile bi evîne hildave vegire?
Ma ev me çi dihesibînin!..”
Yek bi yek li hevalen xwe niherî
Ew yek bi yek hembez kirin
Bi herdu tiliyên xwe yen deste raste simbele xwe bada
Çek, pusat u rextên xwe şidandin Berîk ajot deve tifinga xwe 0 got;
“Hevalno, ji bîr mekin
Em penc hezar dil
Penc hezar efsaneyên li ser levan
Penc hezar destanên li ser kaxizan in
Penc hezar sterken ronîyen kurdan in…”
Saw u xofa mirine Coş u heyecana liberxwedanê
hebû
Li ser berfa gewher renge sor a xwîn 0 tave hebu
“Ax.,ev tav”,
“Eger tava dane evare li me biqulibe
U em xwe bi evare bigihînin
Heye ku deriye felatê li me vebe7″
Çendîn şere dijwar ew ketibuye
Çendîn caran wî îxanet, daf, dek xefik u kemîn dirandibu
Ew şervane welatê şervanan
Regire bav û kalan bû
“Ev çi hale”
“Ez evîndar û şerwanê ronahiye
Ez dijmine tarî zulmete
Ez niha li heviya şeve me”
Ew penc kes bûn, çar mer u jinek
Ku her yek ji derek, le xwedî qederek ”
Lêdin hevalno lêdin
Ma ev me çi dihesibînin!..”
Deh bi deh, sed bi sed
Teqîna çekan, vizîna gulan bû
Ne vîçîna teyran, ne herîna hespan
Ne evîna segan, ne meyina berxan
Ne jî denge însanan bû
Bi tene dengek hebu
Zagon, zagona şer u lecan bû
“Kî ne ev eskeren ku weha gule li me dibarînin
Ji ku ne, li ser axa me çi ji me dixwazin
Ma evîn u evîndaren wan
Hez u hezkaren wan nîn in
Çima ew hez u evîna me tenagihin”
Saet çend bû
Şeve çima weha mîna bûkeke xwe xemilandibû
Sterk çima weha ronî
Heyv çima weha di lehiya xweşiyê de bû
Di vê sar 0 seqemê de çima weha germ bû
“Sterken welatê min
Heyva erd u axa min”
“Hun şahîd in; em ne diz u keleş in
Ne pêxas u zikreş in
Em evîndaren we, egîden ronahiye ne
Eger li me qewimî û li vir em bûn şehîden we
Xebera mêxasiya me bigihînin bi însan u gelên me”
“Ax li min daye”
جوان هاجۆ - (1998) دەستانا ئەگیدەکی
دەستانا ئەگیدەکی 1
“لێخن, لێخن هەڤالنۆ لێخن,
ببارینن ببارینن, برانۆ
ئەڤ مە چ دهەسبینن!”
هەر رۆژ, هەر ئێڤار, هەر شەڤ
وی وەها گۆتبوو وو گولە باراندبوو
رۆژ قولپیبوو سەر ئێڤارێ, ئەڤار سەر شەڤێ, شەڤ سەر رۆژێ
شەر بەردەوام بوو
بەدەن وەستیایی, کەسەر گران, برین کور
مێژی خورت,اڤور توژ
دل کەلەها مێرخاسیێ بوو
لۆمە ژ نە شەرم بوو
یا مان یا نەمان بوو
چ ژ دەستێ وی, چ ژ دەستە وان دهات…
ئیخانەت ل رە بوو
ئیخانەتێ زۆرا وەلاتەڤینیێ بربو
دۆر ل وان گرتی
ل ژێر ئەسکەر,
ل ژۆر هەلیکۆپتەر
نەفەس ل وان چکیایی بوو
ل پالا چیایەن سەریبلند
د گوندەکی بەچارە یە کوردستانە دە
وەخت, وەختا شەر, مان و نەمانە بوو
“هەڤالنۆ, ئەم چ بکن…
بەگاڤی بەخترەشی یە, کامباخیا مە کوردان ئە
لە, گاڤا بەگاڤی ل بەر دەریان ئە
وەخت, وەختا ژیر و مێرخاسان ئە
وەخت هاتیە; وەخت, وەختا شەر ئە, خورتی و هونەر ئە
ئەم پەنج کەس, ئەو پەنج هەزار کەس
ئەم پەنج هەزار دل, ئەو پەنج دل
ئەم پەنج هەزار دلەن بهەق, ئەو نەهەق
کی دکارە دلە ب ئەڤینە هلداڤە ڤەگرە؟
ما ئەڤ مە چ دهەسبینن!..”
یەک ب یەک ل هەڤالەن خوە نهەری
ئەو یەک ب یەک هەمبەز کرن
ب هەردو تلیێن خوە یەن دەستە راستە سمبەلە خوە بادا
چەک, پوسات و رەختێن خوە شداندن بەریک آژۆت دەڤە تفنگا خوە 0 گۆت;
“هەڤالنۆ, ژ بیر مەکن
ئەم پەنج هەزار دل
پەنج هەزار ئەفسانەیێن ل سەر لەڤان
پەنج هەزار دەستانێن ل سەر کاخزان ن
پەنج هەزار ستەرکەن رۆنییەن کوردان ن…”
ساو و خۆفا مرنە جۆش و هەیەجانا لبەرخوەدانێ
هەبوو
ل سەر بەرفا گەوهەر رەنگە سۆر آ خوین 0 تاڤە هەبو
“اخ.,ەڤ تاڤ”,
“ەگەر تاڤا دانە ئەڤارە ل مە بقولبە
و ئەم خوە ب ئەڤارە بگهینن
هەیە کو دەریە فەلاتێ ل مە ڤەبە7″
چەندین شەرە دژوار ئەو کەتبویە
چەندین جاران وی ئیخانەت, داف, دەک خەفک و کەمین دراندبو
ئەو شەرڤانە وەلاتێ شەرڤانان
رەگرە باڤ وو کالان بوو
“ەڤ چ هالە”
“ەز ئەڤیندار وو شەروانێ رۆناهیە
ئەز دژمنە تاری زولمەتە
ئەز نها ل هەڤیا شەڤە مە”
ئەو پەنج کەس بوون, چار مەر و ژنەک
کو هەر یەک ژ دەرەک, لە خوەدی قەدەرەک ”
لێدن هەڤالنۆ لێدن
ما ئەڤ مە چ دهەسبینن!..”
دەه ب دەه, سەد ب سەد
تەقینا چەکان, ڤزینا گولان بوو
نە ڤیچینا تەیران, نە هەرینا هەسپان
نە ئەڤینا سەگان, نە مەینا بەرخان
نە ژی دەنگە ئینسانان بوو
ب تەنە دەنگەک هەبو
زاگۆن, زاگۆنا شەر و لەجان بوو
“کی نە ئەڤ ئەسکەرەن کو وەها گولە ل مە دبارینن
ژ کو نە, ل سەر آخا مە چ ژ مە دخوازن
ما ئەڤین و ئەڤیندارەن وان
هەز و هەزکارەن وان نین ن
چما ئەو هەز و ئەڤینا مە تەناگهن”
ساەت چەند بوو
شەڤە چما وەها مینا بووکەکە خوە خەملاندبوو
ستەرک چما وەها رۆنی
هەیڤ چما وەها د لەهیا خوەشیێ دە بوو
د ڤێ سار 0 سەقەمێ دە چما وەها گەرم بوو
“ستەرکەن وەلاتێ من
هەیڤا ئەرد و آخا من”
“هون شاهید ن; ئەم نە دز و کەلەش ن
نە پێخاس و زکرەش ن
ئەم ئەڤیندارەن وە, ئەگیدەن رۆناهیە نە
ئەگەر ل مە قەومی وو ل ڤر ئەم بوون شەهیدەن وە
خەبەرا مێخاسیا مە بگهینن ب ئینسان و گەلێن مە”
“اخ ل من دایە”
ببارینن ببارینن, برانۆ
ئەڤ مە چ دهەسبینن!”
هەر رۆژ, هەر ئێڤار, هەر شەڤ
وی وەها گۆتبوو وو گولە باراندبوو
رۆژ قولپیبوو سەر ئێڤارێ, ئەڤار سەر شەڤێ, شەڤ سەر رۆژێ
شەر بەردەوام بوو
بەدەن وەستیایی, کەسەر گران, برین کور
مێژی خورت,اڤور توژ
دل کەلەها مێرخاسیێ بوو
لۆمە ژ نە شەرم بوو
یا مان یا نەمان بوو
چ ژ دەستێ وی, چ ژ دەستە وان دهات…
ئیخانەت ل رە بوو
ئیخانەتێ زۆرا وەلاتەڤینیێ بربو
دۆر ل وان گرتی
ل ژێر ئەسکەر,
ل ژۆر هەلیکۆپتەر
نەفەس ل وان چکیایی بوو
ل پالا چیایەن سەریبلند
د گوندەکی بەچارە یە کوردستانە دە
وەخت, وەختا شەر, مان و نەمانە بوو
“هەڤالنۆ, ئەم چ بکن…
بەگاڤی بەخترەشی یە, کامباخیا مە کوردان ئە
لە, گاڤا بەگاڤی ل بەر دەریان ئە
وەخت, وەختا ژیر و مێرخاسان ئە
وەخت هاتیە; وەخت, وەختا شەر ئە, خورتی و هونەر ئە
ئەم پەنج کەس, ئەو پەنج هەزار کەس
ئەم پەنج هەزار دل, ئەو پەنج دل
ئەم پەنج هەزار دلەن بهەق, ئەو نەهەق
کی دکارە دلە ب ئەڤینە هلداڤە ڤەگرە؟
ما ئەڤ مە چ دهەسبینن!..”
یەک ب یەک ل هەڤالەن خوە نهەری
ئەو یەک ب یەک هەمبەز کرن
ب هەردو تلیێن خوە یەن دەستە راستە سمبەلە خوە بادا
چەک, پوسات و رەختێن خوە شداندن بەریک آژۆت دەڤە تفنگا خوە 0 گۆت;
“هەڤالنۆ, ژ بیر مەکن
ئەم پەنج هەزار دل
پەنج هەزار ئەفسانەیێن ل سەر لەڤان
پەنج هەزار دەستانێن ل سەر کاخزان ن
پەنج هەزار ستەرکەن رۆنییەن کوردان ن…”
ساو و خۆفا مرنە جۆش و هەیەجانا لبەرخوەدانێ
هەبوو
ل سەر بەرفا گەوهەر رەنگە سۆر آ خوین 0 تاڤە هەبو
“اخ.,ەڤ تاڤ”,
“ەگەر تاڤا دانە ئەڤارە ل مە بقولبە
و ئەم خوە ب ئەڤارە بگهینن
هەیە کو دەریە فەلاتێ ل مە ڤەبە7″
چەندین شەرە دژوار ئەو کەتبویە
چەندین جاران وی ئیخانەت, داف, دەک خەفک و کەمین دراندبو
ئەو شەرڤانە وەلاتێ شەرڤانان
رەگرە باڤ وو کالان بوو
“ەڤ چ هالە”
“ەز ئەڤیندار وو شەروانێ رۆناهیە
ئەز دژمنە تاری زولمەتە
ئەز نها ل هەڤیا شەڤە مە”
ئەو پەنج کەس بوون, چار مەر و ژنەک
کو هەر یەک ژ دەرەک, لە خوەدی قەدەرەک ”
لێدن هەڤالنۆ لێدن
ما ئەڤ مە چ دهەسبینن!..”
دەه ب دەه, سەد ب سەد
تەقینا چەکان, ڤزینا گولان بوو
نە ڤیچینا تەیران, نە هەرینا هەسپان
نە ئەڤینا سەگان, نە مەینا بەرخان
نە ژی دەنگە ئینسانان بوو
ب تەنە دەنگەک هەبو
زاگۆن, زاگۆنا شەر و لەجان بوو
“کی نە ئەڤ ئەسکەرەن کو وەها گولە ل مە دبارینن
ژ کو نە, ل سەر آخا مە چ ژ مە دخوازن
ما ئەڤین و ئەڤیندارەن وان
هەز و هەزکارەن وان نین ن
چما ئەو هەز و ئەڤینا مە تەناگهن”
ساەت چەند بوو
شەڤە چما وەها مینا بووکەکە خوە خەملاندبوو
ستەرک چما وەها رۆنی
هەیڤ چما وەها د لەهیا خوەشیێ دە بوو
د ڤێ سار 0 سەقەمێ دە چما وەها گەرم بوو
“ستەرکەن وەلاتێ من
هەیڤا ئەرد و آخا من”
“هون شاهید ن; ئەم نە دز و کەلەش ن
نە پێخاس و زکرەش ن
ئەم ئەڤیندارەن وە, ئەگیدەن رۆناهیە نە
ئەگەر ل مە قەومی وو ل ڤر ئەم بوون شەهیدەن وە
خەبەرا مێخاسیا مە بگهینن ب ئینسان و گەلێن مە”
“اخ ل من دایە”
Hatiye anîn ji : ciwan-haco.net